Kurasiński - Właściwości współczesnych operacji militarnych i ich wpływ na organizację zabezpieczenia ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]//-->Systemy Logistyczne Wojsk nr 39/2013WŁAŚCIWOŚCI WSPÓŁCZESNYCH OPERACJI MILITARNYCH I ICHWPŁYW NA ORGANIZACJĘ ZABEZPIECZENIA LOGISTYCZNEGOWOJSKInstytut Logistyki, Wydział MechanicznyWojskowa Akademia TechnicznaStreszczenie.W artykule przedstawiono charakterystykę współczesnych operacji militarnych i ichwpływ na realizację zadań zabezpieczenia logistycznego wojsk. Wskazano na możliwe tendencjei zmiany w ich prowadzeniu. Podkreślono rosnącą rolę i znaczenie zabezpieczenia logistycznego wojskw operacjach, konstatując konieczność jego rozwoju i reorganizacji w wymiarze wielonarodowym.Słowa kluczowe:operacja militarna, zabezpieczenie logistyczne wojsk.Zdzisław KURASIŃSKIDowódca operacji nie ma możliwości wyko-rzystania ok. 30-40% sił będących na teatrzedziałań, ponieważ należą one do NarodowychElementów Wsparcia, które nie są przekazanepod dowództwo NATO.Gen. James L. JonesDoświadczenia historyczne oraz wnioski z ćwiczeń wskazują, że współczesnesiły zbrojne niezależnie od posiadania zdolności przewidywania rozwoju sytuacji,tworzenia z posiadanych sił ugrupowania operacyjnego (zgrupowań operacyjnych),szybkiej reakcji na zmieniającą się sytuację operacyjno-taktyczną oraz płynnegoprzechodzenia od działań o charakterze defensywnym (obronnym) do ofensyw-nych (zaczepnych) i na odwrót, powinny dysponować określoną samodzielnościąZdzisław KURASIŃSKIi niezależnością logistyczną. Stawia to przed SZ RP wymóg utrzymania wszechstron-ności i elastyczności wydzielanych komponentów oraz ich pełnego zabezpieczenialogistycznego. Powyższe wymogi dotyczą w równym stopniu działań prowadzonychpodczas wojny (konfliktu zbrojnego), jak i działań prowadzonych w ramach opera-cji innych niż wojna (operacji pokojowych). Jak jednoznacznie wykazały wnioskiz prowadzonych badań oraz doświadczenia działań prowadzonych przez Sojusz naterenie Bałkanów, w Operacji Irackiej czy Afganistanie, we wszystkich tych działa-niach problemy związane z logistyką zajmowały znaczące miejsce i były traktowanepriorytetowo przez organy dowodzenia na poziomie zarówno strategicznym, jaki operacyjnym czy taktycznym. Wskazuje to jednoznacznie, że wsparcie logistycznewojsk powinno być zorganizowane w taki sposób, aby zapewniać im warunki reali-zacji zadań i osiągnięcia celu operacji w każdych uwarunkowaniach.Tendencje i kierunki zmian dotyczące charakteru przyszłej wojny oraz wynika-jących z niej zadań do wykonania przez SZ RP w ocenie autora nie stanowią stałychi niezmiennych punktów odniesienia, do których powinien dostosowywać się systemzabezpieczenia logistycznego. Mając to na względzie, należy podejmować wysiłki,równolegle zapewniając harmonijny rozwój całych Sił Zbrojnych. Zmieniające sięśrodowisko bezpieczeństwa międzynarodowego generuje wyzwania adresowane rów-nież do systemu logistycznego. Zachodzi zatem potrzeba zdefiniowania przyszłychzasadniczych zdolności pozwalających skutecznie realizować zadania zabezpieczenialogistycznego. Określenie zdolności powinno pozwolić na określenie zasadniczychkierunków rozwoju systemu logistycznego, a także pozwolić na sprecyzowanie wy-magań odnoszących się do szkolenia logistycznego profesjonalnej armii.Do niedawna uważano, że operacje militarne mogą być prowadzone odrębnieprzez poszczególne rodzaje wojsk (RW), jako lądowe, morskie i powietrzne, a współ-działanie rodzajów sił zbrojnych (RSZ) polegało przeważnie na wzajemnym wspiera-niu się.Standardem przyszłych operacji będzie użycie sił połączonych składającychsię z jednostek wojsk lądowych, sił powietrznych, marynarki wojennej a także siłspecjalnych. Zgrupowania takie będą posiadać niezbędne struktury zapewniającewsparcie i zabezpieczenie na wymaganym poziomie. Dla zapewnienia skutecznejrealizacji zadań wymagane będzie posiadanie niezawodnego systemu informacyjnegoumożliwiającego przepływ informacji w czasie rzeczywistym nie tylko wewnątrzstruktur stricte wojskowych, lecz również w relacjach logistyka wojskowa – zapleczegospodarcze. Istotnym elementem środowiska operacyjnego sił zbrojnych mogą byćkomercyjne, ponadnarodowe organizacje paramilitarne ukierunkowane na zaspo-kajanie różnorodnych potrzeb generowanych przez Siły Zbrojne.Tak postrzegane środowisko i warunki możliwego użycia operacyjnego zgru-powań wojsk w operacjach połączonych stwarzają przesłanki do określenia misjii zasadniczych zadań stojących przed logistyką. Współcześnie dominuje opinia, żeprowadzenie operacji możliwejest tylko połączonym wysiłkiem RSZ. Zakłada się144Właściwości współczesnych operacji militarnych i ich wpływ na organizację…jednak nadal, że wojska lądowe w dalszym ciągu będą odgrywać główną rolę, ponie-waż rozstrzygnięcie zapada najczęściej wówczas, gdy przeciwnik zostanie pokonanyna lądzie i zostanie zajęte jego terytorium.Dynamika rozwoju środków walki, wprowadzanie do wyposażenia wojsk coraznowocześniejszego UiSW powoduje większe zazębianie się obszarów zainteresowa-nia, oddziaływania i działania RSZ. Powoduje to potrzebę szerszej niż dotychczaskoordynacji działań, przy czym znaczne jej obszary dotyczyć będą problemówwsparcia logistycznego wojsk we wspólnie prowadzonych operacjach.Jeżeli w operacji biorą udział wyłącznie narodowe komponenty wojskowe, tonosi ona nazwęoperacji połączonej(Joint Operation). Jeżeli operacja prowadzonajest w wymiarze sojuszniczym, przez wojska dwóch lub więcej państw, nazywa sięoperacją wielonarodową(Combined Operation). Natomiast jeśli biorą w niej udziałwojska co najmniej dwóch rodzajów sił zbrojnych z co najmniej dwóch państw, tonazywa się jąwielonarodową operacją połączoną(Combined Joint Operation)1.Współczesne wojska lądowe są w stanie zajmować, utrzymywać i osłaniaćznaczne obszary, długotrwale w nich przebywać i demonstrować swą obecność,mogą także wydajnie wspierać inne RSZ w operacjach poprzez niszczenie naziemnejinfrastruktury sił powietrznych i morskich przeciwnika. Będą z pewnością corazczęściej brać udział nie tylko w operacjach tzw. czysto wojennych, ale także w kon-fliktach o ograniczonym zasięgu oraz w operacjach pokojowych prowadzonych podegidami ONZ, NATO i UE, mających na celu utrzymanie lub przywracanie pokoju.Powszechnie uważa się, że prowadzenie operacji militarnych na obszarze wła-snego kraju powinno opierać się na dwóch podstawowych zasadach2:•pierwszej– zakładającej minimalizację niszczącego wpływu działań zbroj-nych na środowisko walki i jego otoczenie bliższe i dalsze,•drugiej– zmierzającej do maksymalizacji efektów operacyjnych, wyrażającejsię bądź to szybkością likwidacji lokalnego konfliktu zbrojnego, sytuacjikryzysowej, bądź określoną długotrwałością zorganizowanego przeciwsta-wiania się przeważającemu przeciwnikowi.W ocenie autora należałoby uwzględnić takżetrzecią zasadę,jaką jest zasadagospodarności. Powinna ona zmierzać przede wszystkim do osiągania celu ope-racyjnego lub taktycznego przy danym nakładzie sił lub osiągać określony efektoperacyjny bądź taktyczny przy minimalnym nakładzie sił i środków.O charakterze współczesnych operacji, w tym prowadzonych w ramach nichbitew, przesądzają środki walki stosowane przez obie walczące ze sobą strony.Z analizy współczesnych i perspektywicznych tendencji rozwoju środków walkiwynika, że następuje wzrost znaczenia: śmigłowców (bojowych i transportowych),12Por.Doktryna Narodowa Operacje PołączoneOP/01, MON, Szkol. 800/2002, s. 5, 14.J. Zieliński,Współczesna polska sztuka operacyjna,Zeszyty Naukowe AON 4(17)/1994, s. 68.145Zdzisław KURASIŃSKIczołgów i transporterów opancerzonych; środków walki radioelektronicznej orazśrodków optoelektronicznych wspomagających fizyczne i intelektualne możliwościżołnierzy. Środki te zwykle powodują, że operacje WLąd charakteryzują się: dużąmanewrowością (zarówno operacje zaczepne, jak i obronne), w tym możliwościątoczenia częstych bojów i bitew spotkaniowych; prowadzeniem działań bojowychi operacyjnych zarówno w dzień, jak i w nocy; powietrzno-lądowym wymiaremprowadzonych działań oraz dużym ich dynamizmem powodującym częste zmianyw sytuacji bojowej, operacyjnej i logistycznej; prowadzeniem działań na samodziel-nych kierunkach oraz ich ogniskowością, w związku z możliwością oddziaływaniana całą głębokość ugrupowania operacyjnego3. Operacje prowadzone przez wydzie-lone z SZ komponenty w wymiarze sojuszniczym i koalicyjnym poza obszarem RPcharakteryzuje ponadto:1. Bezpośredni kontakt wojsk z przeciwnikiem lub stronami konfliktu i lud-nością cywilną, przez co ponosić mogą one znaczne straty w UiSW, stanachosobowych oraz zużywać znaczne ilości środków bojowych i materiałowych.Bezpośrednia obecność wydzielonych z SZ kontyngentów (ZT, oddziałów,pododdziałów) na obszarze prowadzenia operacji, która wymaga ustaleńprawnych i politycznych, jeszcze przed ich rozpoczęciem (dotyczyć to będziem.in. korzystania ze wsparcia udzielanego przez państwo-gospodarza, naterenie którego będą przebywać wojska sojusznicze i koalicyjne).2. Potrzeba ciągłego zabezpieczenia logistycznego wojsk w celu utrzymaniazdolności do działania i zachowania żywotności (przez macierzysty kraj lubw ramach porozumień wielonarodowych).3. Występowanie z reguły wielu szczebli dowodzenia o różnym zakresie pod-ległości służbowej.4. Zróżnicowany stopień zaangażowania w nich wydzielanych z SZ kontyn-gentów (w tym również jednostek logistycznych).Zgodnie z doktrynami AJP-01(A)4i ATP-35(B)5operacja składa się z wieluczasowo i przestrzennie skoordynowanych faz, takich jak: planowanie i przygotowa-nie operacji; przegrupowanie i rozwinięcie operacyjne wojsk; działania operacyjnewojsk; zakończenie konfliktu i powrót (przegrupowanie) do rejonów wyjściowychoraz odtworzenie stanu pierwotnego, tzn. przyjęcie struktur pokojowych (demobi-lizacja) i odtworzenie zapasów.Z powyższych definicji wynika, że wszystkie fazy operacji, poza działaniamioperacyjnymi wojsk, realizowane będą w systemie odpowiedzialności narodowej.We wszystkich fazach operacji szczególny udział przypada logistyce, bowiem jejmożliwości (przygotowanie w tych zakresach specjalistów) niejednokrotnie, jak345M. Huzarski,Działania taktyczne,AON, Warszawa 2000, s. 41.AJP-01(A) –Allied Joint Operations Doctrine,September 1998.ATP-35(B) –Land Forces Tactical Doctrine.146Właściwości współczesnych operacji militarnych i ich wpływ na organizację…wykazują doświadczenia ostatnich konfliktów militarnych i operacji pokojowych,w znaczny sposób wpływają na czas trwania poszczególnych faz operacji i częstostanowią duże ograniczenia w ich realizacji.W operacjach połączonych, operacjach sojuszniczych i wielonarodowych opera-cjach połączonych dowództwo komponentu sił lądowych występuje przeważnie napoziomie operacyjnym (operation level of war), a jego zasadniczym zadaniem jestkoordynowanie działań różnych rodzajów wojsk w taki sposób, aby osiągnąć zakładanycel strategiczny. Poziom taktyczny (tactical level of war) obejmuje wszystkie działaniazwiązków taktycznych (ZT, a niekiedy także związków operacyjnych), oddziałówi pododdziałów w celu optymalnego wykorzystania ich możliwości bojowych.Niezależnie od posiadanych kompetencji oraz sposobów ich realizacji, w zakresiedowodzenia i kierowania, dowódcy RW na wszystkich szczeblach organizacyjnychpowinni posiadać zdolność do: przewidywania rozwoju sytuacji; tworzenia z posia-danych sił zgrupowania operacyjnego (zgrupowań operacyjnych); szybkiej reakcji nazmieniającą się sytuację operacyjno-taktyczną oraz płynnego przechodzenia od działańdefensywnych do ofensywnych i na odwrót. Sformułowanie takich wymagań wobecdowódców oznacza postawienie zwłaszcza przed WLąd wymogów wszechstronnościi elastyczności, które pozwolą na realizację wszelkich zadań na poziomie taktycznymi operacyjnym. Takie same wymogi dotyczą logistyki RW, w tym przede wszystkimspecjalistów logistyki WLąd, którzy powinni być przygotowani do realizowania róż-norodnych zadań, nie zawsze możliwych do przewidzenia, a ich treść i zakres zależećbędą bardzo często od sytuacji polityczno-militarnej i operacyjno-taktycznej.Ocenia się, że podstawowymi częściami składowymi zapewniającymi realizacjępowyższych zadań nadal pozostaną WLąd, w tym przede wszystkim ogólnowojsko-we ZT, w których skład wchodzą jednostki zmechanizowane, pancerne i aeromo-bilne (desantowo-szturmowe, kawalerii pancernej, lotnictwa wojsk lądowych) orazjednostki rodzajów wojsk i służb.Zakłada się, że oddziały i pododdziały WLąd mogą zostać użyte do obrony przedagresją potencjalnego przeciwnika w operacjach prowadzonych w ramach wojny global-nej, ale również do wykonywania zadań związanych z bezpieczeństwem lokalnym orazw operacjach wymuszania, utrzymania i przywracania pokoju. W większości przypadkówbędą one prowadzić operacje lądowe w ramach operacji połączonych, rozłożone w czasiei przestrzeni (nawet znacznie od siebie oddalonych). Mogą one być również prowadzonesamodzielnie, nie łączyć się ze sobą i toczyć ze zmienną intensywnością.W operacjach połączonych prowadzonych wyłącznie siłami narodowymi naobszarze kraju generalne zadania rozstrzygające o operacji będą spoczywały nawojskach operacyjnych. Przewiduje się, że w znacznej większości dotyczyć to będzienie tylko działania operacyjnego, ale również zabezpieczenia logistycznego wojskw zakresie dostaw i usług realizowanych przez podsystem logistyki stacjonarnej sys-temu logistycznego SZ na rzecz wojsk operacyjnych. W nowych uwarunkowaniach147 [ Pobierz całość w formacie PDF ]