Kształtowanie się zachodniej i północnej granicy II Rzeczpos, 1918-1944-45
[ Pobierz całość w formacie PDF ]Kształtowanie się zachodniej i północnej granicy II Rzeczpospolitej (1918 – 1922), podr., s.22 - 27 Mapy w podr., s.23,25
1. Powstanie Wielkopolskie (27 XII 1918 – 16 II 1919)
- przyjazd do Poznania I. J. Paderewskiego
- rola Naczelnej Rady Ludowej (kierownictwo polityczne powstania)
- gen. Józef Dowbór – Muśnicki (dowódca oddziałów powstańczych)
- pierwsze polskie powstanie zakończone zwycięstwem
2. Sprawa granicy polsko – niemieckiej na konferencji pokojowej w Paryżu
- żądania polskiej delegacji (tzw. linia Dmowskiego), mapa w podr., s. 23
- rozbieżności stanowisk Francji i Wielkiej Brytanii w sprawie granicy polsko – niemieckiej
- działalność komisji J. Cambona
- postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie granicy polsko – niemieckiej
- „mały traktat wersalski” z 28 VI 1919 (traktat o ochronie mniejszości etnicznych i religijnych)
3. Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu (11 VII 1920)
wyniki ( 3,5% za Polską) i ich interpretacja (plebiscyt zbiegł się w czasie z ofensywą wojsk Armii
Czerwonej na Warszawę i propaganda niemiecka kreowała obraz Polski jako „państwa sezonowego”) 4. Powstania i plebiscyt na Górnym Śląsku (rejencja opolska)
a) I powstanie śląskie (16 – 24 VIII 1919) – przyczyny (zastrzelenie kilku polskich górników na kopalni
Mysłowice) i zasięg (mapa!), dowódca: kpt. Alfons Zgrzebniok (oficer POW)
b) działalność Międzysojuszniczej Komisji Rządzacej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku
od 11 II 1920; jej skład i przewodniczący – gen. Henri Le Rond
cele działalności Komisji: nadzór nad prawidłowym przygotowaniem i przeprowadzeniem plebiscytu,
niedopuszczenie do konfliktu zbrojnego na obszarze plebiscytowym między Polakami a Niemcami
c) Komisariaty plebiscytowe: polski (Bytom, Wojciech Korfanty), niemiecki (Katowice)
d) II powstanie śląskie (19 – 25 VIII 1920) – przyczyny i zasięg
przyczyny – terror wobec polskich działaczy narodowych niemieckiej policji Sipo i zabójstwo Andrzeja
Mielęckiego 17 VIII
e) plebiscyt (20 III 1921) – wyniki i ich interpretacja
- frekwencja wyborcza – 1190846 na 1220524 uprawnionych
- wyniki – 706820 / 479414
- uwarunkowania wyników (mogły głosować także osoby, które nie mieszkały, ale urodziły się na obszarze plebiscytowym
(wg spisu z pocz. XX w. Polacy w rejencji opolskiej stanowili 57,3% mieszkańcó wg prof. A. Czubińskiego 65 %)
f) III powstanie śląskie (2/3 V – 5 VII 1921)
▪ przyczyny: spór o podział Górnego Śląska po plebiscycie, zamiar mocarstw Ententy przyznania Polsce tylko
dwóch powiatów obszaru plebiscytowego
▪ zasięg III powstania (rola tzw. linii Korfantego)
▪ dyktator powstania – W. Korfanty, dowódca oddziałów powstańczych– ppłk hr. Maciej Mielżyński
▪ walki o Górę św. Anny
g) wytyczenie granicy polsko - niemieckiej na Górnym Śląsku: podział na mocy decyzji Rady Ligi Narodów
(12 X 1921) oraz Rady Ambasadorów (20 X 1921)
Polsce przyznano 29 % obszaru plebiscytowego, zamieszkałego przez 46 % ludności,
ok. 76 – 80% kopalń,
h) objęcie przyznanego obszaru przez polską administrację (VI 1922)
i) autonomia województwa śląskiego w II RP: na mocy ustawy Sejmu Ustawodawczego z 15 VII 1920 r., kompetencje
Sejmu Śląskiego, sylwetki kolejnych wojewodów: Wojciech Korfanty 1922 – 1926, Michał Grażyński 1926 – 1939)
5. Umowa polsko – niemiecka z 15 V 1922 (tzw. konwencja genewska)
- postanowienia gospodarcze (Niemcy przez 3 lata będą przyjmować co miesiąc z polskiej części Górnego Śląska 0, 5 mln. ton węgla)
- postanowienia polityczne: mniejszości narodowe po obu stronach granicy (550 tys.: 170 tys.) uzyskują swobodę działalności politycznej, społecznej i kulturalnej, zakaz dyskryminacji w zakresie praw cywilnych i politycznych – postanowienia te mają obowiązywać przez 15 lat)
6. Konflikt o Śląsk Cieszyński między Polską a Czechosłowacją (zajęcie przez wojska
czechosłowackie tzw. Zaolzia w styczniu 1919 r.)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]