Kultura jezyka,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
1. Norma językowa, innowacja językowa a błąd językowy
O normie językowej mówi się w dwóch znaczeniach: jako o zbiorze jednostek językowych i społecznie zaaprobowanych reguł ich łączenia oraz o zbiorze reguł posługiwania się jednostkami językowymi sformułowanych i skodyfikowanych przez językoznawców. Pojęcie normy języka wiąże się ściśle z problemem jego odmian funkcjonalnych, socjalnych, terytorialnych, z jakością kontaktu (oficjalnego czy też, nieoficjalnego, mówionego czy też pisanego). Wszystkie te odmiany w mniejszym lub większym stopniu różnią się od siebie, choć wszystkie zawierają wiele wspólnych składników zwłaszcza w zakresie systemu gramatycznego i słownictwa podstawowego. Najpełniej skodyfikowana jest norma ortograficzna, najmniej poddają się kodyfikacji normy leksykalna i frazeologiczna wobec wielkiej w tym zakresie zmienności języka. Najbardziej rygorystyczna jest norma języka pisanego przeznaczonego do kontaktów oficjalnych, zwanego językiem literackim, najmniej rygorystyczna - norma języka potocznego mówionego w kontaktach nieoficjalnych. Pojęcie normy stylistycznej należałoby odnosić do zasad budowy poszczególnych gatunków tekstów (w tym gatunków literackich) i wiążących się z nimi modyfikacji systemu gramatycznego i leksykalnego języka.
Istnieją także innowacje językowe, czyli nowe zjawiska, które pojawiają się w języku. Jeżeli jakaś innowacja upowszechniła się (np. spotyka się ją w tekstach), ale nie jest aprobowana przez słowniki, nazywa się ją uzusem językowym. Niejednokrotnie uzus, w miarę upływu czasu, może stać się .
Uzusem jest bardzo popularny w polszczyźnie potocznej zaimek wskazujący rodzaju żeńskiego: tą (np.: Podaj mi tą książkę), chociaż poprawna forma brzmi: tę (Podaj mi tę książkę) często stosuje się pierwszą wersję, choć nie jest ona poprawna.
Rozróżniamy dwa rodzaje normy językowej:
1. WZORCOWA: pełni funkcję estetyczną. Dużą rolę odgrywa w niej językowa.
2. UŻYTKOWA: dążenie do precyzyjnego i skutecznego porozumiewania się. To także sprawność
Normy i zasady języka można naruszać w sposób świadomy, jeżeli chce się zażartować, nadać wypowiedzi określoną lub zwrócić szczególną uwagę na jakiś fakt językowy. Nieświadome odstępstwo od normy oraz niepotrzebna i przypadkowa innowacja nazywa się błędem językowym.
2. Typy błędów językowych
Błędy wewnętrznojęzykowe – systemoweBłędy gramatyczneBłędy fleksyjne
Błędy składniowe
Błędy słownikowe (wyrazowe)
Błędy frazeologiczne
Błędy słowotwórcze
Błędy fonetyczneBłędy wewnętrznojęzykowe – stylistyczneBłędy zewnętrznojęzykoweBłędy ortograficzneBłędy interpunkcyjne 3. Charakterystyka błędów stylistycznych· Błędy stylistyczne, które polegają na niedostosowaniu użytego środka językowego do całości wypowiedzi ze względu na jej treść lub formę. Do tego rodzaju błędów zaliczamy:· Używanie elementów oficjalnych w wypowiedziach potocznych· Używanie elementów potocznych w wypowiedziach publicznych· Mieszanie różnych stylów w jednej wypowiedzi· Stylizacja językowa nie mająca uzasadnienia· Naruszenie zasad jasności, prostoty i zwięzłości stylu[ Pobierz całość w formacie PDF ]