Kurs bicia gitarowego, 2 nite music planet(1), Gitara

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Kurs bicia gitarowego

Część 1. Rytm muzyczny, metrum i takty

Rytm muzyczny, metrum i takty - Teoria

Rytm muzyczny to następstwo dźwięków w określonym czasie. Obok melodii, główny element każdego utworu muzycznego. W utworze następują po sobie dźwięki o różnym czasie trwania - mają one określone wartości rytmiczne np. cała nuta, półnuta, ćwierćnuta, ósemka, szesnastka. Artykuł ten nie przewiduje nauki gry z nut - pomijam więc kwestię notacji graficznej poszczególnych wartości rytmicznych nut.

Integralną częścią rytmu muzycznego, obok dźwięków o różnych wartościach rytmicznych, są pauzy - czyli momenty ciszy między dźwiękami. Pauzy też mają swoje wartości rytmiczne, mówiące o długości trwania ciszy. Są więc pauzy całonutowa, półnutowa, ćwierćnutowa, ósemkowa, szesnastkowa.

Schemat podziału całej nuty wygląda następująco:

cała nuta

/ \

półnuta półnuta

/ \

ćwierćnuta ćwierćnuta

/ \

ósemka ósemka

Jest to tzw. podział regularny, dwudzielny.

W muzyce stosowany bywa również podział nieregularny (niemiarowy). Najczęściej spotykaną nietypową grupą rytmiczną jest Triola. Schemat podziału całej nuty w systemie triolowym wygląda tak:

cała nuta

/ | \

półnuta półnuta półnuta

/ | \

ćwierć ćwierć ćwierć

nuta nuta nuta

/ | \

ósemka | ósemka

ósemka

Aby określić rytm utworu, potrzebne nam jeszcze następujące pojęcia:

TAKT - odcinek utworu, mała rytmiczna "cegiełka" muzyczna. Każdy utwór jest podzielony na takty. Takt zawiera dźwięki i pauzy o określonych wartościach rytmicznych (czyli o określonej długości trwania). W zapisie muzycznym (nuty, tabulatura) - takty oznacza się pionowymi kreskami taktowymi. Takty mają swoje określone METRUM muzyczne.

METRUM - określa jaka jest długość trwania taktu, określa "pojemność" taktu. Ile dźwięków i pauz o określonych wartościach rytmicznych możemy w tym takcie zmieścić.

W muzyce rozrywkowej najczęściej stosowanym metrum muzycznym jest METRUM 4/4 - zajmijmy się więc nim nieco dokładniej.

Metrum 4/4

Zapis 4/4 oznacza, iż w jednym takcie utworu możemy zmieścić cztery ćwierćnuty.

UWAGA!

· Cyfra górna metrum oznacza liczbę mieszczących się w takcie dźwięków.

· Cyfra dolna metrum oznacza jakie te dźwięki mają wartości rytmiczne.

Ćwierćnuty to najczęściej stosowana podstawa liczenia dźwięków mieszczących się w takcie w określonym metrum. Dolną liczbą metrum jest więc najczęściej 4.

Takt w metrum 4/4 liczymy więc ćwierćnutami tak:

Takt

E1-|------------|

H2-|------------|

G3-|------------|

D4-|------------|

A5-|------------|

E6-|------------|

1 2 3 4 tyknięcia metronomu

Zauważcie, że naturalny akcent pada na początek taktu, na pierwszą ćwierćnutę.

Metronom gra ćwierćnuty w metrum 4/4 - gitara gra dźwięk A (struna D4 - próg 7), również ćwierćnutami, akcentując w każdym takcie pierwszą ćwierćnutę.

Canon rock - początek intro

Przeanalizujemy teraz prosty i popularny motyw muzyczny - początek intro z utworu Canon rock Jerry'ego Changa.

Utwór grany jest właśnie w metrum 4/4. Przeanalizujmy pierwsze cztery takty pod kątem rytmiki dźwięków.

Ujęcie na lewą rękę

Takt 1 Takt 2 Takt 3 Takt 4

E1-|------------|------------|------------|---------------|

H2-|-19----17---|-15----14---|-12----10---|-12---14--15-17|

G3-|------------|------------|------------|---------------|

D4-|------------|------------|------------|---------------|

A5-|------------|------------|------------|---------------|

E6-|------------|------------|------------|---------------|

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 metronom

Ujęcie na prawą rękę

Jeszcze raz, dla wygody

czytania tabulatury z materiałem video

Takt 1 Takt 2 Takt 3 Takt 4

E1-|------------|------------|------------|---------------|

H2-|-19----17---|-15----14---|-12----10---|-12---14--15-17|

G3-|------------|------------|------------|---------------|

D4-|------------|------------|------------|---------------|

A5-|------------|------------|------------|---------------|

E6-|------------|------------|------------|---------------|

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 metronom

Metronom na filmie tyka ćwierćnuty - 4 ćwierćnuty na każdy takt, 1 ćwierćnuta każdego taktu jest akcentowana. Pierwszy dźwięk - Fis (19 próg na strunie H2) - trwa 2 ćwierćnuty (2 tyknięcia metronomu) - ma więc wartość rytmiczną półnuty (ćwierćnuta + ćwierćnuta = półnuta).

Podobnie kolejne dźwięki na strunie H2:

· 17 - dźwięk E

· 15 - dźwięk D

· 14 - dźwięk Cis

· 12 - dźwięk H

· 10 - dźwięk A

· 12 - dźwięk H

Ostatnie dźwięki (czwarty takt) półnutami już nie są:

· 14 - dźwięk Cis trwa 1 tyknięcie metronomu - jest więc ćwierćnutą

· 15 i 17 (D i E) kończące ten fragment trwają łącznie 1 tyknięcie metronomu (1 ćwierćnutę) - są więc ósemkami (ósemka + ósemka = ćwierćnuta)

Ćwiczenia z metronome

· W takcie w metrum 4/4 możemy rozmieszczać dźwięki o różnych wartościach rytmicznych, tworząc różne kombinacje. Ważne jest, aby zachować obowiązującą zasadę:

· Łączna wartość rytmiczna dźwięków zawartych w takcie w metrum 4/4 musi być równa 4 ćwierćnutom! Podobnie będzie przy innych wartościach rytmicznych: 8 ósemek, 1 cała nuta, 2 półnuty.

· Aby poprawnie trenować rozmieszczanie różnych dźwięków w taktach należy używać metronomu. Metronom ustawiony na metrum 4/4 tyka nam ćwierćnuty, akcentując w każdym takcie 1 ćwierćnutę.

Takt 1 Takt 2

E1-|------------|------------|

H2-|------------|------------|

G3-|------------|------------|

D4-|------------|------------|

A5-|------------|------------|

E6-|------------|------------|

1 2 3 4 1 2 3 4 tyknięcia metronomu

Pomaga to nam zorientować się, kiedy zaczyna się nowy takt. Proponuję ustawić metronom na dość wolne tempo - za to skoncentrować się na:

· poprawnym obejmowaniu gryfu i ułożeniu palców na progach

· poprawnym ułożeniu prawej ręki na mostku (gitara elektryczna)

· poprawnym trzymaniu kostki (kciukiem i palcem wskazującym)

· dokładnym dociskaniu strun w celu wydobycia czystych dźwięków

· rytmicznym wykonywaniu ćwiczeń

· minimalizmie ruchów (małe ruchy kostką, niskie unoszenie palców na gryfie)

· świadomym słuchaniu metronomu i wpasowywaniu dźwięków w tykające z metronomu ćwierćnuty

Oznaczenia literowe wartości rytmicznych:

· W - cała nuta

· H - półnuta

· Q - ćwierćnuta

· E - ósemka

· S - szesnastka

Uwaga! Wszystkie przykłady są grane na dźwięku A (struna D4 - próg 7).

Takt = 4 ćwierćnuty

Q Q Q Q

D4--|--7-------7-------7-------7-------|

1 2 3 4

Takt = 2 półnuty

H H

D4--|--7---------------7---------------|

1 2 3 4

Takt = 8 ósemek

E E E E E E E E

D4--|--7---7---7---7---7---7---7---7---|

1 2 3 4

Takt = 16 szesnastek

S S S S S S S S S S S S S S S S

D4--|-7-7-7-7-7-7-7-7-7-7-7-7-7-7-7-7--|

1 2 3 4

Takt = półnuta + 4 ósemek

H E E E E

D4--|--7---------------7---7---7---7---|

1 2 3 4

Takt = 2 ósemki + ćwierćnuta + 2 ósemki + ćwierćnuta

E E Q E E Q

D4--|--7---7---7-------7---7---7-------|

1 2 3 4

Takt = 8 szesnastek + 2 ósemki + ćwierćnuta

S S S S S S S S E E Q

D4--|--7-7-7-7-7-7-7-7-7---7---7-------|

1 2 3 4

Podsumowanie

Podobnych kombinacji rytmicznych w takcie w metrum 4/4 można stworzyć znacznie więcej - podałem tu kilka przykładów, żeby nie znudzić Was tymi wprawkami.

Wprawki są jednak bardzo ważne!

Gitarzyści, którzy zaniedbali tego typu ćwiczenia - mają często problemy z rytmiczną grą pełną inwencji i dynamiki. Oczywiście w miarę postępów ćwiczenia należy utrudniać, choćby grając całe sekwencje dźwięków (motywy melodyczne - solowe) - zamiast jednego dźwięku. Miło też jest grać wszelkie ćwiczenia coraz szybciej...

Pamiętać jednak należy, że nie wolno nam przyśpieszać kosztem dokładności i płynności gry!

Zrozumienie zasady rozmieszczania dźwięków w taktach pomoże Wam samodzielnie układać bicia gitarowe do różnych piosenek. Zrozumienie zasad to jedno a swobodne ich stosowanie, to już inna bajka. Wymaga systematycznych ćwiczeń wykonywanych poprawnie i dokładnie z uwzględnieniem wszystkich wskazówek podawanych przez nauczycieli gry.

Ćwiczenia z bębnami

Całkiem przyjemnie jest potrenować nieco bardziej skomplikowane układy dźwiękowe i rytmiczne z podkładem perkusyjnym. Ja stosuję automat perkusyjny z efektu Digitech RP150. Do ćwiczeń w metrum 4/4 użyłem beatu R4 i R2 z tej maszyny. Proponuję kilka rytmicznych ćwiczeń skonstruowanych jako riffy złożone z pojedynczych dźwięków i powerchords. Riffy te stanowią tematy melodyczne o nieco bardziej rozbudowanej rytmice.

Oznaczenia literowe wartości rytmicznych:

· W - cała nuta

· H - półnuta

· Q - ćwierćnuta

· E - ósemka

· S - szesnastka

· T - trzydziestka dwójka

Przykład 1

S S S S E S S S S Q. S S S S E S S S S Q.

E1-|------------------------------|------------------------------|

H2-|------------------------------|------------------------------|

G3-|------------------------------|------------------------------|

D4-|-5-5-5-5-5---5-5-6-6-6--------|-7-7-7-7-7---7-7-6-6-6--------|

A5-|-3-3-3-3-3---3-3-3-3-3--------|-3-3-3-3-3---3-3-3-3-3--------|

E6-|------------------------------|------------------------------|

1 2 3 4 1 2 3 4

Q. = Q + 1/2 Q - kropka przedłuża dźwięk o połowę jego rytmicznej wartości

1 palec stoi na strunie A5 - próg 3 ( dźwięk C )

Dźwięki na strunie D4 gramy palcami:
3 - dźwięk G - próg 5
4 - dźwięk Gis - próg 6 oraz dźwięk A - próg 7

Kostkować można z góry lub obustronnie (dół - góra).
Gramy techniką ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]